Ontleden: Wat is een hoofdzin, bijzin en beknopte bijzin?

Categorieën Spelling
Leestekens

Heb jij een toets over bijzinnen? Of een tentamen syntaxis? Of ben je een enorme fan van taal? Dat is dit zeker een nuttige blog voor jou. Voor mijn tentamen syntaxis moest ik het ook leren, en het viel me toch een beetje zwaar. Hoe zat het ook alweer? Hoe zie je welke zin de bijzin is? Wat moet je met die hoofdzin? En wat is in vredesnaam een beknopte bijzin? De antwoorden op die vragen vind je natuurlijk in deze blog!

LeestekensDe bijzin, de hoofdzin, de beknopte bijzin. Ze bestaan. Waarom? Omdat het in sommige gevallen handig is om te weten wat de hoofdzin is, en de bijzin! Je leert het op de middelbare school en als je geluk hebt ook nog op de universiteit. Leuk als je weet hoe het moet, maar helaas is het toch vaak lastig. Vandaar deze opfrisser en maar liefst twee vragen!

”Wat is een hoofdzin en wat is een bijzin?”

Hoofdzin

Een hoofdzin is een zelfstandige zin die niet fungeert als een zinsdeel of zinsdeelstuk in een grote zin. Een kenmerk van de hoofdzin is de SVO-volgorde. De SVO staat voor: subject (onderwerp) – verbum (persoonsvorm) – object (lijdend voorwerp of meewerkend voorwerp). De SVO-volgorde wordt echter niet altijd gebruikt (zie zin 3).

  1. Janneke vindt kittens niet schattig.
  2. Het stormt heel erg.
  3. Vanavond blijf ik lekker thuis (doorgebroken SVO-volgorde)

Bijzin

De bijzin wordt ook wel een ondergeschikte of afhankelijke zin genoemd. Hij is afhankelijk omdat de bijzin een zin is die als zinsdeel fungeert binnen een zin, óf omdat het een onderdeel is van een zinsdeel. Een belangrijk kenmerk van de bijzin is dat de persoonvorm áchterin de zin komt te staan. Dit noemen we ook wel een SOV-volgorde. De SOV staat voor: subject (onderwerp) – object (lijdend voorwerp of meewerkend voorwerp) – verbum (persoonsvorm). Dit verschilt dus van de hoofdzin. Voorbeeld:

  1. Ik hoorde dat haar broer een oogje had op mij.
  2. Mijn moeder schrok heel erg, toen ze hoorde dat mijn opa ziek was.
  3. Je bent niet leuk, als je geen bier drinkt.

”Wat is een beknopte bijzin?”

Beknopte bijzin

Beknopte bijzinnen zijn net als gewone bijzinnen een zinsdeel of zinsdeelstuk in een grotere zin. Ze verschillen echter op een paar punten:

– In beknopte bijzinnen is geen onderwerp uitgedrukt

  1. Na goed gewandeld te hebben, gingen we naar huis.

– In beknopte bijzinnen is er geen persoonsvorm maar een een infinitief (heel werkwoord) met te of een deelwoord.

  1. Zij denkt de nieuwe Beyoncé te zijn.

– Beknopte bijzinnen worden soms door andere voegwoorden ingeleid dan gewone bijzinnen. Zo komen de voegwoorden: om, na en alvorens voor bij beknopte bijzinnen (zin 1). In een volledige bijzin komen de voegwoorden dat, nadat en voordat voor (zin 2).

  1. Na gewandeld te hebben, gingen we naar huis.
  2. Nadat we gewandeld hadden, gingen we naar huis.

Dit waren enkele voorbeelden om de beknopte bijzin een beetje beter begrijpelijker te maken. Hopelijk is dit gelukt! Zijn er nog vragen of opmerkingen over de hoofd- en bijzin? Of over de beknopte bijzin? Laat het me weten!

Liefs,

Vera

Hi! Welkom op Spellingenzo. Ik ben Vera en blog hier regelmatig over taal. Als 21-jarige studente Nederlands kom ik namelijk heel wat spellingkwesties tegen die ik met liefde hier op deze blog zal uitleggen. Heb je een vraag? Vergeet dan niet een comment achter te laten!
Liefs,
Vera

6 gedachten op & ldquo;Ontleden: Wat is een hoofdzin, bijzin en beknopte bijzin?

    1. Hoi Theo, als je bijvoorbeeld moet ‘ontleden’ (als je een vak zoals ‘syntaxis’ volgt, of graag wilt weten hoe zinnen zijn opgebouwd), is dit een van de eerste dingen die je moet kunnen herkennen. Je weet dan meteen hoe een Nederlandse samengestelde zin in elkaar steekt: de hoofdzin bevat de kern en de bijzin bevat dan weer andere informatie. Het is daarnaast handig om te herkennen als je iemand het Nederlands (en de zinsbouw) probeert te leren! Liefs, Vera.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *