Oud Nederlands: ‘De oudste zin in poëzie’

Categorieën Oud Nederlands
Oudste Nederlandse Zin

‘Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat inbidan we nu?’. Misschien geloof je het niet als je een blik op deze zin werpt, maar het is echt zo: dit is een Nederlandse zin! En volgens onderzoekers nog wel de oudste zin van het Nederlands. Heb jij een idee wat deze zin betekent? Of weet je het misschien al? Het antwoord zal je verbazen

Oudste Nederlandse ZinDe oudste zin van het Nederlands, wauw! Hoe oud zou deze zin zijn? Wat betekent het? Waar is de zin gevonden en door wie is hij geschreven? Dit zijn allemaal grote vragen die één zo’n kort zinnetje kan oproepen. Daarom stel ik de volgende, grote, allesomvattende vraag:

‘’Hoe zit het met de oudste zin van het Nederlands?’’

Oorsprong

De versregel ‘hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat inbidan we nu?’ is geschreven toen een West-Vlaamse kopiist (een monnik die boeken overschrijft) een nieuwe pen probeerde. In die tijd, rond het jaar 1100, was zo’n een pen een ganzenveer die je zo nu en dan moest aanscherpen. Het eerste wat je dan schreef mocht dan natuurlijk niet op een nette pagina. Hij schreef het daarom op de laatste bladzijde van het boek waarop hij aan het schrijven was. Dit speelde zich allemaal af in de abdij van Rochester in het graafschap van Kent in Engeland. Omdat het gebruikelijk was dat je in het Latijn schreef, schreef hij boven het Oudnederlandse versje de Latijnse vertaling. Zo was het ook voor andere begrijpelijk. Frist van Oostrom heeft veel onderzoek gedaan naar de regel en hij kwam erachter dat de tekst geschreven is door een man, maar dat het taalgebruik afkomstig is van een vrouw. Waarom? Omdat de regel veel overeenkomsten heeft met volksliedjes (over de liefde) die gezongen werd door vrouwen.

Betekenis

Maar wat betekent deze zin nu eigenlijk? De vertaling staat genoteerd onder de zin!

‘Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat inbidan we nu?’
Alle vogels zijn nesten begonnen, behalve ik en jij. Waar wachten wij nu op?

Het is dus een vers over de liefde! De vogels kunnen ook wel opgevat worden als mensen. De nestjes kunnen staan voor het starten van een gezinnetje. Hier vraagt – waarschijnlijk een vrouw – zich af waarom zij en haar geliefde nog niet begonnen zijn met een eigen gezinnetje. Want iedereen is al begonnen! En dan mag je niet achterblijven.
Er zijn echter meerdere betekenissen. Je kan de zin ook lezen als religieuze beeldspraak. In dat geval drukt de schrijver zijn verlangen uit om te horen bij de gemeenschap van God (bijvoorbeeld een abdij). Deze interpretatie is samen met het idee dat de vers een liefdesgedicht is, het populairst en het meest logisch.

Er is nog meer

Het mysterie rondom de zin is natuurlijk nog niet helemaal ontrafeld. De zin is ontzettend oud en het is daarom onmogelijk om alles te achterhalen. Zo vraagt men zich af of het wel Oudnederlands is. De taal komt namelijk ook veel overeen met het Oudengels. Sommige zeggen zelfs dat het een mengtekst is, dus een combinatie van het Oudnederlands en het Oudengels.
En naast het taalaspect is er ook nog de vraag of deze zin wel écht de oudste zin is. Er zijn tenslotte oudere geschriften gevonden met teksten in voorlopers of dialecten van het Nederlands. Toch ziet men deze geschriften niet als de oudste. Dit komt ook wel omdat het idee rondom de ‘olla vogala’-zin toch wel erg leuk is. En dat is het zeker.

Wij kunnen nu zeggen dat de oudste zin van het Nederlands deel is van een liefdesgedicht. Stiekem toch wel erg romantisch hè?

Liefs,

Vera

Hi! Welkom op Spellingenzo. Ik ben Vera en blog hier regelmatig over taal. Als 21-jarige studente Nederlands kom ik namelijk heel wat spellingkwesties tegen die ik met liefde hier op deze blog zal uitleggen. Heb je een vraag? Vergeet dan niet een comment achter te laten!
Liefs,
Vera

2 gedachten op & ldquo;Oud Nederlands: ‘De oudste zin in poëzie’

Laat een reactie achter op Ben Hendriks Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *