Bij het schrijven maakt iedereen wel eens een foutje. Vaak vallen die foutjes binnen een bepaalde categorie. Interpunctiefouten zijn bijvoorbeeld fouten doordat je een hoofdletter vergeet of een leesteken. Of je schrijft ‘irriteren’ in plaats van ‘ergeren’. Of je schrijft een d’tje in plaats van een t. Het komt allemaal voor en is met een goede uitleg te verhelpen, net zoals de congruentiefout.
Een congruentiefout is een fout die gemaakt wordt door ‘incongruentie’. Iets in de zin komt dan niet overeen. Vaak denk je dan: ‘Er moet iets anders, maar wat?’. Het is in sommige gevallen dan ook erg moeilijk om te zien. Kortom:
‘Wat is incongruentie?’
Congruentie
De congruentiefout is een fout die gemaakt wordt door ‘incongruentie’. Congruentie houdt in dat het getal van het onderwerp overeen komt met het getal van de persoonsvorm (het werkwoord). Je schrijft bijvoorbeeld: ‘De leraar schrijft op het bord’, en ‘De leraren schrijven op het bord’. In het eerste geval is het onderwerp, de leraar, een enkelvoud, waardoor de persoonsvorm (het werkwoord schrijven) ook enkelvoudig is, namelijk: schrijft. In de tweede zin is ‘leraren’ een meervoud, waardoor het werkwoord ook een meervoud krijgt, namelijk ‘schrijven’. Congruentie betekent dus dat het onderwerp en de persoonsvorm in de zin overeenkomen, congrueren.
Incongruentie, oftewel: een congruentiefout
Bij incongruentie komt het getal van het onderwerp niet overeen met de persoonsvorm. Er zou dan staan: ‘De leraren schrijft op het bord’. De enkelvoudige persoonsvorm past niet bij het meervoudige onderwerp: het congrueert niet.
In sommige gevallen is het moeilijk om te bepalen of een onderwerp een meervoud is of een enkelvoud, om dit iets makkelijker te maken heb ik een lijstje gemaakt:
Enkelvoud
- Een collectief (een aantal, een reeks): ‘Een groot aantal mensen kon niet naar binnen’ of: ‘Een reeks artikelen is opgenomen’.
- Een bedrijfsnaam met een &-teken: ‘Vroom & Dreesman heeft een crisisprobleem’ en: ‘De H&M is een leuke modeketen’.
- Reeksen met ‘of…of’, ‘noch.. noch’ en ‘zowel… als’: ‘Of Justin Bieber of One Direction zal moeten afvallen bij The Voice’, en: ‘Noch de meester noch de juf zal het meisje straf geven’.
Meervoud
- Een instelling of land waarvan de naam een meervoud is: ‘De Verenigde Staten hebben besloten om een nieuwe verkiezing te organiseren’
- Reeksen met ‘en’ waar je ‘alle(n)’ of ‘beide(n)’ bij kunt zetten: ‘De politie en de overheid zullen (beide) meer controle invoeren’.
Meervoud én enkelvoud
- Een enkelvoud uit een meervoud: er is dan sprake van een enkelvoud in de hoofdzin en een meervoud in de bijzin: ‘Een van de weinigen die daar werken, is zich erg bewust van zijn werklast’.
Begrijp jij nu wat congruentie inhoudt, of heb je nog vragen? Laat het me weten!
Liefs,
Vera
Dankjewel voor deze uitleg!
Duidelijk en simpel uitgelegd. Erg bedankt.
een vraag over meervoudsvormen bij incongruentie : stel , de Raad van Commissarissen. Duidt op een meervoudsvorm maar wordt in woordgeslacht als mannelijk(EV) ondergebracht. Valt deze daarom onder de enkelvoud regel van een collectief? Het lijkt mij namelijk duidelijk een instelling waarvan de naam een meervoudsvorm betreft.
Stel de RVC heeft het volgende besluite genomen. ( dit zou goed moeten zijn 🙂 )
Maar op basis van de hierboven beschreven regels twijfel ik wel en denk ik aan de RVC hebben , of is het hier dus belangrijker dat het om 1 Raad gaat?
Steeds vaker hoor ik mensen zinnen maken zoals: ‘De reden hiervan zijn de hoge verkeersboetes’ of: ‘Roddel en achterklap zijn oorzaak nummer één van slecht burencontact’. Is hier ook sprake van incongruentie? Het lijkt me dat het onderwerp in beide zinnen enkelvoudig is en dat daarom ‘is’ gebruikt moet worden.