Ja, het is zover: het is oktober en daarom beginnen we met onze eerste poëzie-gerelateerde blog. Want als je poëzie gaat lezen, zijn sommige begrippen belangrijk om door te hebben. Het begrip metonymie is zo’n begrip waardoor je de betekenis van een gedicht net wat beter kan begrijpen. Maar wat is het?
Als je wel eens van een metafoor hebt gehoord, heb je misschien ook al eens gehoord van een metonymie. Ken je het begrip nog niet? Geen probleem, lees dan eventjes verder en je komt erachter!
Wat is een metonymie?
Metonymie
Het woord metonymie is afkomstig uit het Grieks en betekent letterlijk ‘’een verandering van naam’’. Hierbij kun je dus denken aan ‘’betekenisverschuiving’’. Een metonymie valt onder het thema stijlfiguur en is een soort beeldspraak. Je zegt dan niet meteen wat je bedoelt, maar je gebruikt een woord dat daar mee samenhangt. Het nieuwe begrip roept dan het bedoelde begrip op. Dat klinkt allemaal een beetje ingewikkeld, maar we leggen het nog eens uit met de volgende voorbeeld. Let op: de dikgedrukte woorden drukken eigenlijk dus iets anders uit:
- Sven Kramer won afgelopen jaar drie keer goud
- Voordat ik met de les begin moet ik altijd even de koppen (of neuzen) tellen
- Nederland maakte 3-1 tegen Duitsland
- Hij heeft een groot hart
- De vrouwen staan in vuur en vlam
- Wij hebben volgens de Van Dale een echte Van Gogh in ons huis hangen
Misschien klinken de volgende voorbeelden nog helemaal niet zo gek en vraag je je af waar in de dikgedrukte woorden de beeldspraak zit. Dat staat hieronder uitgelegd.
- Goud: staat voor een gouden medaille
- Koppen of neuzen tellen: de mensen tellen
- Nederland/Duitsland: de voetballers van het Nederlandse team, de voetballers van het Duitse team
- Groot hart: hij is vrijgevig/goed gezind
- In vuur en vlam: ze zijn verliefd/opgewonden
- Van Dale: het woordenboek dat Van Dale heet
- Van Gogh: het schilderij van Van Gogh (niet van Gogh zelf)
Conclusie
Je zegt met het nieuwe begrip dus iets wat samenhangt met het bedoelde begrip. Zo is bij “koppen”, de kop een onderdeel van een mens. En bij de Van Gogh wordt natuurlijk niet de man zelf bedoeld, maar wordt de naam gezegd om de samenhang met het schilderij aan te duiden.
Zo zie je dat in veel gesproken taal een metonymie voorkomt. Gek hé? Het maakt de taal wel een stuk speelser en in sommige gevallen ook grappiger. Heb je nog vragen over metonymie? Laat het me weten in een reactie!
Liefs,
Vera
