Vorig jaar las ik het nieuwe boek van Herman Koch. De titel sprak me wel aan: het klinkt spannend, mysterieus, ergens ook wel netjes. Maar dan ken ik natuurlijk wel al eerdere boeken van Koch – zal het in dezelfde trant blijven als Het Diner? Of slaat Koch in een ander straatje in?
Samenvatting
Geachte heer M begint met het verhaal van een anonieme verteller die zijn bovenbuurman stalkt. Deze bovenbuurman, de bekende schrijver M, woont daar samen met zijn prachtige vrouw (aldus de anonieme verteller). De schrijver M is bekend geworden met het boek ‘’De Afrekening’’, een waargebeurd verhaal over de verdwijning van de docent Jan Landzaat en zijn verhouding met een van zijn leerlingen, Laura. Dit is echter al 40 jaar geleden, en verder heeft M geen bestsellers meer gehad. Als de verteller zegt dat zijn geschiedenisleraar Jan Landzaat was, verandert de zaak en de toon van het boek. Wat heeft deze stalker, en M, met de verwijning te maken? De verteller stalkt M en maakt contact met zijn vrouw, maar hij doet niks.
Hierna wisselt het perspectief en is de schrijver M aan het woord. Hij geeft een lezing in een bibliotheek, is sceptisch en neemt de lezingen niet serieus. Na deze scéne wisselt het perspectief weer en komt Laura aan het woord, de leerling van Jan Landzaat. Laura is de dochter van een t-persentator en gaat met vriendinnen naar een vakantiehuisje om de vakantie in te luiden. Haar vrienden David en Herman gaan ook mee. In het volgende stuk wordt duidelijk dat Landzaat Laura wel ziet zitten; hij krijgt haar mee naar de werkweek in Parijs waar hij haar verleidt. Daar heeft hij meerdere keren seks met haar. Als zij er op een moment genoeg van heeft, laat ze met opzet een oorbel thuis bij Landzaat. De verhouding wordt openbaar en de relatie tussen Jan en zijn vrouw loopt op de klippen.
Omdat het boek niet chronologisch is opgebouwd komt er weer een flashback naar het moment in het vakantiehuis, en naar school. Op school maken de jongens filmpjes van docenten, filmpjes waar de docenten voor gek worden gezet. In het stuk in het vakantiehuis krijgen Herman en Laura verkering, zij wil dat Herman stopt met het maken van filmpjes. Als ze terugkeren in het vakantiehuisje, veel later, is Laura alleen samen met Herman. Dan staat Landzaat voor de deur met het bericht dat hij Laura voor altijd met rust zal laten. Hij blijft echter een nacht bij ze, en loopt dan ’s nachts weg, zonder een spoor achter te laten. De kinderen worden verdacht, terwijl Landzat eigenlijk naar Parijs is gevlucht.
Terug bij M, blijkt M te zijn gestorven. In het laatste gedeelte van het boek vertelt hij aan , vermoedelijk de lezer, wat er is gebeurd: hij weet waar Landzaat is en heeft een brief van hem gekregen (die begint met Geachte heer M), hij heeft Landzaat daar ontmoet, en hem in de Seine geduwt. M heeft Landzaat dus vermoord, maar zwijgt, omdat zijn boek bijna af is. Hij heeft het dus altijd geweten.
Oordeel
Geachte heer M is echt Kochiaans. Het is spannend, het gaat om een personen die iets verzwijgen of ergens mee blijven zitten en de personages zijn bekend, nog onbekend. Ze laten veel van zich zien, maar behouden een vleug geheimzinnigheid. Wat ik prachtig vond aan het boek is het vertelperspectief van de stalker. Je leert personages kennen vanuit een ander persoon, iemand die anderen observeert maar ze niet zó kent zoals een auctoriale verteller. Dit maakt het zo apart en zo spannend, omdat je weet dat er iets niet klopt. Daarnaast geeft het boek een inzicht in het leven van een schrijver: de soms vervelende herhaaldelijke lezingen, het contact met een uitgever, het boekenbal, hoe schrijvers onder elkaar doen, het succes, de niet opvolgende bestseller, etc. Je zou kunnen denken dat het misschien een beetje autobiografisch is.
Geachte heer M is echter meer dan een boeiend vertelperspectief en het schrijversleven. Het is ook een roman over jaloezie, liefde en vriendschap. En dat klinkt misschien cliché, maar maakt het verhaal af. Alles komt uiteindelijk samen.
€14,80
Op voorraad. Voor 16:00 uur besteld, woensdag in huis
Liefs,
Vera
