Sommige woordjes zijn echte probleemgevallen, om het zo maar te zeggen. Je vergeet ze, haalt ze door elkaar, twijfelt maar over de schrijfwijze en waar ze moeten staan, ga zo maar door. Dit geldt ook voor de woordjes ‘omdat’, ‘daardoor’, ‘doordat’ en ‘daarom’. Want wanneer gebruik je welk woordje?
Vaak wordt er getwijfeld tussen de woordjes ‘omdat’, ‘doordat’, ‘daardoor’ en ‘daarom’, en dat roept verschillende vragen op. Zeg je ‘Hij was laat doordat de trein vertraging had’, of ‘Hij was laat omdat de trein vertraging had’?Is er wel een verschil tussen de woordjes? En zo ja, waarop is zijn die verschillen dan gebaseerd? Kortom:
“Wanneer gebruik je de woordjes ‘omdat’, ‘doordat’, ‘daardoor’ en ‘daarom’?”
Gebruik
Omdat en doordat gebruik je als je in de zin jezelf verantwoord voor een beslissing. Ook bij het nemen van een standpunt (bij redengeving) gebruik je deze twee woordjes.
Voorbeeld: ‘’Tom hoorde dat Daan er niet bij zou zijn. Daarom kwam hij niet’’. En ‘’Daan kwam niet omdat hij had gehoord dat Tom er zou zijn’’.
Doordat en daardoor gebruik je als er sprake is van en gebeurtenis die voortvloeit uit een andere gebeurtenis. Er is dus een oorzakelijk verband. Ook wordt doordat en daardoor gebruikt bij een werkwoord dat een oorzaak aangeeft.
Voorbeeld: ‘’Doordat het sneeuwde die dag, waren de wegen gevaarlijk’’. En ‘’Het regende die dag. Daardoor waren de wegen glad’’. En ‘’Daardoor onstond een gevaarlijke situatie’’.
Doordat en daardoor óf omdat en daarom (allebei): deze beide vormen zijn mogelijk als het gaat om een gebeurtenis die volgt uit een andere gebeurtenis (dus ook oorzakelijk), maar als er sprake is van een menselijke beslissing. Dit kun je afleiden als er in de zin een persoon staat.
Voorbeeld: ‘’In juli wilde de Griekse minister Varoufakis een ‘nee’-stem, maar omdat/doordat hij niet tot een besluit kon komen in de vergadering, had hij niks te zeggen’’.
De regels hierboven zijn de officiële taalregels voor het gebruik van ‘omdat’, ‘doordat’, ‘daardoor’ en ‘daarom’. Maar in het gesproken taalgebruik wordt er steeds vaker ‘omdat’ en ‘daarom’ gebruikt in plaats van ‘doordat’ en daardoor’. Veel mensen vinden de zin: ‘Omdat het regende, waren de wegen glad’, fout. Zelf vind ik deze zin niet fout, niet omdat ik het zelf ook wel eens doe (oh oh!) maar ook omdat het verschil tussen ‘doordat’ en ‘omdat’ in sommige gevallen langzaam aan het verdwijnen is.
Valkuil
Opgelet! Wat niet klopt is het gebruik van ‘doordat’ in de zin: ‘’Doordat het bestuur besluiten moest nemen, werd de vergadering opgeschoven’’. Hier ga je namelijk al uit van een oorzaak, terwijl dit hier niet het geval is. Hier is er sprake van een redengeving, en zou er ‘omdat’ moeten staan. Vergelijk maar eens de bovenstaande zin met de zin: ”Omdat het bestuur besluiten moest nemen, werd de vergadering opgeschoven’. Zie je het?
Nog vragen of opmerkingen naar aanleiding van dit artikel? Laat het me weten in een reactie!
Liefs,
Vera
