Boekrecensie: Adriaan van Dis – Ik kom terug

Adriaan van Dis - Ik Kom Terug - Spelling & Zo

Het boek Ik kom terug kocht ik een tijdje geleden. Ik had nog nooit eerder iets van Van Dis gelezen, dus ik vond dat het tijd werd. Het nieuwe glanzende boek stond overal, dus ik de keuze was snel gemaakt. Onlangs won het boek ‘’ik kom terug’’ de Libris Literatuurprijs. Was dat het waard, of niet?

Samenvatting

De moeder van Adriaan van Dis (het is autobiografisch), genaamd Marie, is bijna honderd en woont alleen in een rusthuis. Het gaat niet zo goed met haar, ze loopt moeilijk en er zit een vleesboom in haar maag, die ze steeds wil bedekken met een kussen. Nu het steeds slechter gaat met haar en ze genoeg heeft van haar oudere woning, vindt ze het genoeg geweest. Maar ze heeft één wens. Zij wil een pil, en in ruil vertelt ze haar zoon al haar verhalen, haar hele geschiedenis. Van Dis komt vanuit Parijs om zijn moeder op te zoeken, steeds een keer per week, daarna vaker, om haar verhalen op te schrijven. Ze vertelt al haar geheimen, hoe ze met haar dochters opgesloten zat in het jappenkamp, dat haar man is vermoord na de bezetting. De kille harteloze moeder die nooit iets kwijt wilde, vertelt haar levensverhaal aan haar zoon die altijd afstand voelde.

“Mijn bizarre moeder. En toch bleef de afstand.” (p. 164)

Nog meer verhalen over oorlogen, Indië, liefdes en hoe je mensen kan verliezen, worden verteld. Ze belt hem zelfs op om haar verhaal kwijt te kunnen. Haar lijden en haar leven, op haar eigen manier. Als ze nog verder achteruit gaat besluit van Dis om bij zijn moeder te blijven in het rusthuis. Haar verhalen, zo wrang en pijnlijk, waren op sommige momenten toch ook ontroerend. Een moeder die hij zo niet kende. Haar geheimen die altijd een kist zaten, en waarvan ze de sleutel om haar hals droeg, komen uit. Als ze sterft, en de kist wordt geopend, blijkt de kist leeg. De verhalen zijn op.

“De balkondeur zwaaide open, mijn moeder kwam binnen, lenig en rijzig. Ze droeg buitenkleren, haar knieën glommen van het gras. Ze liep naar haar stoel, vouwde haar zuilen van benene over elkaar, griste mijn aantekeningenboekje weg en las de eerste bladzij… We stonden tegenover elkaar, mijn moeder en ik. Ze knikte”. (p. 284)

Oordeel

Ik kom terug is een bijzondere roman over de zoon-moederrelatie. Over hoe je niks kan weten, afstand kan blijven voelen maar je toch vanuit je diepste verbonden kunt voelen met een ander. Van Dis schrijft een direct boek, soms wel een beetje kortaf, maar hij laat zijn hoofdpersoon echt spreken. Met simpele taal weet hij de gevoelige snaar te raken tussen de zoon die zich onbegrepen voelt en een moeder die hard is geworden door de wereld. Het is grappig, én ontroerend tegelijk. De verhalen van een vrouw die zo toegedaan is door haar jeugd, heeft me geraakt. Kortom, een prachtig boek.